Njė produkt kimik nė SHBA merr emrin e kimistit korēar, Mirel Sharrėxhi. Kush ėshtė Sharrėxhi dhe si emigroi nė tokėn amerikane
Njė
produkt qė zėvendėson qeset e plastmasit dhe njė sėrė nėnproduktesh tė
naftės, si ndotėsit mė tė mėdhenj tė mjedisit, qė sė shpejti do tė
pushtojė tregjet, ėshtė pagėzuar me emrin e njė kimisti shqiptar, i
cili ėshtė edhe shpikėsi i tij. Kompania Metabolix dhe gjiganti ADM
shpallėn disa ditė mė parė, nė njė konferencė tė pėrbashkėt shtypi nė
Massachusest Institute of Technology (shkolla mė e mirė nė botė, qė
ėshtė cilėsuar si djepi i teknologjisė botėrore), qė materialit plastik
ti vihet emri MirelTM. Ky produkt i ri, qė mori emrin e kimistit
korēar, Mirel Sharrėxhi, konsiderohet si njė alternativė ndaj
plastikave tradicionale tė prodhuara nga nafta. Por MirelTM ka
pėrparėsinė qė shpėrbehet nė dioksid karboni dhe ujė pa dėmtuar
mjedisin. Kimisti korēar, Mirel Sharrėxhi, ka shkuar nė SHBA nė vitin
1997 dhe pas disa specializimeve tė kryera, nė vitin 2000 vendoset nė
Cambridge, Boston. Ai punėsohet nga prof. Oliver Peoples dhe bėhet
pjesėtar i ekipit tė tij nė kompaninė Metabolix. Qėllimi i kompanisė
ėshtė tė prodhojė nė mėnyrė industriale produktin e cilėsuar si
ēudibėrėsiplastik, qė nuk ndot ambientin dhe zėvendėson produktet
plastike tė prodhuara nga nafta.
Produkti MirelTM
Sasia e
madhe e mbetjeve urbane, tė krijuara nga ambalazhet plastike me
prejardhje nga nafta nė SHBA, por edhe nė gjithė globin, konsiderohen
si ndotėsit mė tė mėdhenj, pas automjeteve. Kjo pasi kėto lėndė e
ndotin mjedisin edhe kur dekompozohen. Pėr kėtė qėllim, nė SHBA, prej
disa vitesh kishin filluar studimet pėr zėvendėsimin e tyre me njė
lėndė qė nuk lė pas ndotje. Dhe vetėm para disa ditėsh, Metabolix Inc.
MBLX, njė kompani udhėheqėse nė pėrdorimin e bioshkencės pėr tė gjetur
metodika tė pastra dhe kohėgjata pėr plastikat, karburantet dhe
kimikatet, bashkė me kompaninė ADM, edhe kjo njė firmė e njohur nė
tregjet botėrore, shpallėn nxjerrjen e produktit tė ri Mirel (TM)
Plastik Natyral, ku natyrisht kontributin mė tė madh pėr kėtė produkt e
ka dhėnė edhe kimisti shqiptar Mirel Sharrėxhi. Nė komunikatėn zyrtare
tė kompanisė thuhet se MirelTM mund tė pėrdoret si njė alternativė e
plastikave tė formuara nga nafta nė shumė procese konvertuese, duke
pėrfshirė format plastike me injeksion, letrėn me shtresė tė hollė
plastike, shtresat e holla nė formė filmi. Metabolix ėshtė duke
punuar pėr 60 aplikime, duke pėrfshirė produkte tė konsumuesve: qese,
gota, paketime, produkte qė pėrdoren vetėm njė herė, produkte qė
pėrdoren nė agrikulture etj.
Kush ėshtė Mirel Sharrėxhi
Shkencėtari
nga Shqipėria ka lindur mė 28 mars 1967 nė qytetin e Korēės. Ka mbaruar
shkollėn e mesme pėr teknologji-kimike nė qytetin e Elbasanit dhe mė
pas studimet e larta nė Fakultetin e Shkencave tė Natyrės, nė degėn
Kimi Industriale. Gjatė viteve tė tranzicionit ai nuk mundi ta
ushtronte profesionin nė Shqipėri, pasi dihet situata e industrisė
kimike. Nė vitin 1997 emigron nė SHBA. Fillon punė si kimist analitik
nė kompaninė Emerson and Cumming. Nė vitin 2000, profesor Oliver
Peoples i ofron njė punė tė pėrkohshme nė kompaninė e sapoformuar
Metabolix, me qendėr nė Cambridge, Massachusets. Pas tre muajsh, duke
parė pėrkushtimin e tij, ai i ofroi punė tė pėrhershme si kimist
analitik. Nė vitin 2007 mbaron Masterin nė degėn e Kimisė nė
Universitetin e Massachusetsit dhe konsolidon pozitėn si drejtues i
grupit analitik nė kompani. Ai, sė bashku me stafin e kompanisė kryejnė
shpikjen e produktit kimik, qė merr emrin e kimistit shqiptar. Kjo do
tė ketė njė rol tė rėndėsishėm nė mbrojtjen e mjedisit, pasi ēdo vit i
gjithė planeti ndotet nga miliarda tonelata lėndė plastike.