Filozofia Kineze: Tao Te King 3(pjesa 3)

Nxënësi i zgjuar dëgjon për Tao-në dhe e praktikon me zellshmëri .

Nxënësi mesatar dëgjon për Tao-në dhe mendon për të herë pas here .

Nxënësi budalla dëgjon për Tao-në dhe qesh me zë .

Po të mos kishte të qeshura , Tao nuk do ishte ai që është .

Kështu thuhet :

Udha e ndritshme duket e errët ;

Ecja përpara duket si tërheqje ;

Udha e thjeshtë duket e vështirë ;

Virtyti më i lartë duket bosh ;

Dëlirësia e madhe duket e fëlliqur ;

Një pasuri virtytesh duket e pamjaftueshme ;

Fuqia e virtytit duket e brishtë ;

Virtyti i vërtetë duket joreal ;

Katrori perfekt nuk ka kënde ;

Talentet e mëdha arrihen lehtë ;

Notat më të larta janë të vështira për tu dëgjuar ;

Trajta perfekte nuk ka formë ;

Tao është i fshehur dhe pa emër .

Tao i vetëm ushqen dhe plotëson gjithçka .

Dyzet e dy

Tao lindi njëshin .

Njëshi lindi dyshin .

Dyshi lindi treshin .

Dhe treshi lindi të dhjetëmijë gjërat .

Të dhjetëmijë gjërat mbajnë jin-in dhe përqafojnë jang-un .

Ato arrijnë harmoninë duke kombinuar këto forca .

Njeriu urren të jetë “jetim” , “i ve” ose “i pavlerë,”

Por kështu vetpërshkruhen mbretërit dhe zotërit .

Sepse dikush fiton duke humbur

Dhe humb duke fituar .
Atë çfarë të tjerët mësojnë , e mësoj edhe unë gjithashtu ; kjo është :

“Një njeri i dhunshëm do vdesë nga një vdekje e dhunshme!”

Ky do jetë thelbi i mësimit tim .

Dyzet e tre

Gjëja më e butë në univers

Mund gjënë më të ashpër po në univers .

Ajo pa lëndë mund të hyjë aty ku nuk ka vend .

Kështu njoh vlerën e mosveprimit .

Të mësosh pa fjalë dhe të punosh pa vepruar

Kuptohet vetëm nga të paktë .



Dyzete katër



Fama apo vetja : Kush ka më shumë rëndësi ?

Vetja apo pasuria : Kush është më i çmuar ?

Fitimi apo humbja : Kush është më i dhimbshëm ?

Ai që lidhet shumë me gjërat materiale do vuajë shumë .

Ai që do ruajë shumë do vuajë humbje të rënda .

Një njeri i kënaqur nuk zhgënjehet kurrë .

Ai që di kur të ndalojë nuk e gjen veten në telashe .

Do qëndrojë gjithmonë i sigurt .





Dyzet e pesë

Përsosmëria e madhe duket joperfekte ,

Përsëri nuk i mbijeton dobishmërisë së saj .

Bollshmëria duket boshe ,

Prapë nuk harxhohet .

Drejtshmëria e madhe duket e përdredhur .

Inteligjenca e lartë duket budallallëk .

Elokuenca e madhe duket e ngathët .

Lëvizja mund të ftohtin .

Palëvizshmëria mund nxehtësinë .

Palëvizshmëria dhe qetësia vënë rregull në univers .

Dyzet e gjashtë

Kur Tao është i pranishëm në univers ,

Kuajt transportojnë pleh .

Kur Tao mungon në univers ,

Kuajt e luftës mbarështrohen jahtë qytetit .

S’ka mëkat më te madh se dëshirimi ,

Mallkim më të madh se pakënaqsia ,

Fatkeqësi më të madhe se dëshira për të pasur diçka vetëm për vete .

Rrjedhimisht ai që e di kufirin do ketë gjithmonë mjaftueshëm .



Dyzet e shtatë

Pa dalur jashtë , mund të njohësh të gjithë botën .

Pa shikuar përtej dritares , mund të shikosh udhët e Parajsës .

Sa më larg të shkosh , aq më pak do njohësh .

Kështu i mënçuri di pa udhëtuar ;

Shqyrton pa shikuar ;

Punon pa vepruar .





Dyzet e tetë

Në ndjekje të mësimit , çdo ditë dicka përfitohet .

Në ndjekje të Tao-së , çdo ditë dicka lëshohet .

Pak e më pak veprohet

Derisa të arrihet mosveprimi .

Kur asgjë s’është bërë , asgjë nuk ka ngelur për tu bërë .

Bota drejtohet duke lejuar gjërat të marrin drejtimin e tyre .

Nuk drejtohet duke ndërhyrë .



Dyzet e nëntë



I mënçuri nuk ka një mendje të tijën .

Ai është në dijeni të nevojave të të tjerëve .

Jam i mirë ndaj njerëzve që janë të mirë .

Jam i mirë gjithashtu ndaj njerëzve që nuk janë të mirë .

Sepse Virtyti është mirësi .

Kam besim te njerëzit që janë të devotshëm .

Kam besim gjithashtu te njerëzit që nuk janë të devotshëm .

Sepse Virtyti është devotshmëri .

I mënçuri është i turpshëm dhe i përulur – Botës i duket konfuz .

Tjerët e shikojnë dhe e dëgjojnë .

Ai sillet si një fëmijë i vogël .

Pesëdhjetë



Mes lindjes dhe vdekjes ,

Tre në dhjetë janë ndjekës të jetës ,

Tre në dhjetë janë ndjekës të vdekjes ,

Dhe njerëzit që kalojnë nga lindja në vdekje janë po tre në dhjetë .

Pse ndodh kështu ?

Sepse jetojnë në nivelin trashanik .

Ai që di të jetojë mund të ecë kudo .

Pa frikën e rinocerontëve ose tigrave .

Nuk do të plagoset në betejë .

Sepse në të rinocerontët s’gjejnë vend për të ngulur bririn e tyre ,

Tigrat s’gjejnë vend për të përdorur kthetrat e tyre ,

Dhe armët s’gjejnë vend të shpojnë .

Pse ndodh kjo ?

Sepse ai s’ka vend ku të depërtojë vdekja .

Pesëdhjetë e një

Të gjitha gjërat lindin nga Tao .

Ato ushqehen nga Virtytet .

Marrin trajtë nga materia .

Formohen nga mjedisi .

Kështu të dhjetëmijë gjërat respektojnë Tao-në dhe nderojnë Virtytin .

Respekti ndaj Tao-së dhe nderi ndaj Virtytit nuk kërkohen ,

Por janë në natyrën e gjërave .

Kështu gjithçka lind nga Tao .

Nga Virtytet ushqehen ,

Zhvillohen , Kujdesen ,

Strehohen , Qetësohen ,

Rriten dhe Mbrohen .

Duke krijuar pa pretenduar ,

Duke vepruar pa u çmuar (për punën e kryer) ,

Duke udhëhequr pa ndërhyrë ,

Ky është Virtyt Primar .

Pesëdhjetë e dy

Fillimi i universit

Është nëna e gjithçkaje .

Duke njohur nënën , njihen dhe bijtë .

Duke njohur të bijtë , prapë duke mbajtur kontakte me nënën ,

Sjell liri nga frika e vdekjes .

Mbaje gojën mbyllur ,

Ruaj shqisat ,

Dhe jeta është gjithmonë plot .

Hape gojën ,

Ji gjithmonë i zënë ,

Dhe jeta është përtej shpresës .

Duke parë që e vogla gjendet brenda ;

Dorëzimi ndaj forcës është fuqi .

Përdorimi i dritës së jashtme , kthimi brenda ,

Dhe në këtë mënyrë ruaju nga lëndimi .

Kjo është të mësosh qëndrueshmërinë .

Pesëdhjetë e tre

Edhe po të kem vetem një shqisë të vogël

Do eci në udhën kryesore dhe frika ime e vetme do jetë të gaboj rrugë .

T’i mbahesh udhës kryesore është e thjeshtë ,

Por njerëzit pëlqejnë të devijojnë .

Kur oborri stoliset me shkëlqim ,

Fushat janë plot me bimë ,

Dhe hambarët janë të thjeshtë .

Disa veshin rroba madhështore ,

Mbajnë shpata të mprehta ,

Dhe vetkënaqen me ushqime dhe pije ;

Zotërojnë më shumë se mund të përdorin .

Janë manjatë grabitës .

Kjo sigurisht nuk është udha e Tao-së .

Pesëdhjetë e katër

çfarë është themeluar fort nuk mund të çrrënjoset .

çfarë është mbërthyer fort nuk mund të vidhet .

Do nderohet nga brezi në brez .

Kultivo Virtytin në vetvete ,

Dhe virtyti do jetë i vërtetë .

Kultivoje në familje ,

Dhe Virtyti do jetë me bollëk .

Kultivoje në fshat ,

Dhe Virtyti do rritet .

Kultivoje në komb ,

Dhe Virtyti do jetë i begatshëm .

Kultivoje në univers ,

Dhe Virtyti do jetë kudo .

Kështu shikoje trupin si trup ;

Shikoje familjen si familje ;

Shikoje fshatin si fshat ;

Shikoje kombin si komb ;

Shikoje universin si univers .

Nga e di se universi është kështu ?

Duke shikuar !

Pesëdhjetë e pesë

Ai që është i mbushur me Virtyte është si një fëmijë i porsalindur .

Grenzat dhe gjarpërinjtë nuk do e pickojnë ;

Bishat e egra nuk do sulen mbi të ;

Ai nuk do sulmohet nga zogjtë e gjahut .

Kockat e tij janë të brishtë , muskujt e tij të dobët ,

Por kapja e tij është e fortë .

Ai nuk ka provuar bashkimin e mashkullit me femrën , por është i tërë .

Burrëria e tij është e fortë .

Ai bërtet gjith ditën pa u ngjirur .

Kjo është harmoni perfekte .

Duke ditur që harmonia është qëndrueshmëri .

Duke ditur se qëndrueshmëria është ndricim .

Nuk është veprim i mëncur të nxitosh .

Të kontrollosh frymën shkakton sforcim .

Nëse shumë energji përdoret , lodhja pason .

Kjo nuk është udha e Tao-së .

çdo gjë kundër Tao-së nuk zgjat shumë .

Pesëdhjetë e gjashtë

Ata që dinë nuk flasin .

Ata që flasin nuk dinë .

Mbaje gojën të mbyllur .

Ruaj shqisat .

Zbut mprehtësinë .

Thjeshtoji problemet .

Fshih shkëlqimin .

Bëhu njësh me pluhurin e Tokës .

Ky është bashkim primar .

Ai që ka arritur këtë gjendje

Është i shkujdesur me miqtë dh armiqtë ,

Me të mirë dhe lëndim , me nder dhe turp .

Kjo rrjedhimisht është gjendja më e lartë e njeriut .

Pesëdhjetë e shtatë

Udhëhiq një komb me drejtësi .

Bëj luftë me lëvizje surprizë .

Bëhu mjeshtër i universit pa luftë .

Nga e di se është kështu ?

Prej kësaj!

Sa më shumë ligje dhe kufizime të ketë ,

Aq më te varfër bëhen njerëzit .

Sa më të mrehta të jenë armët e njeriut ,

Aq më shumë probleme do ketë në tokë .

Sa më krijues dhe të zgjuar janë njerëzit ,

Aq më shumë gjëra të çuditshme ndodhin .

Sa më shumë ligje dhe rregulla të ketë ,

Aq më shumë hajdutë dhe grabitës do ekzistojnë .

Kështu i mënçuri thotë ;

Nuk ndërmarr asnjë veprim dhe njerëzit janë të reformuar .

Shijoj paqen dhe njerëzit bëhen të ndershëm .

Nuk bëj asgjë dhe njerëzit pasurohen .

Nuk kam dëshira dhe njerëzit kthehen tek e mira dhe jeta e thjeshtë .



Pesëdhjetë e tetë

Kur vendi drejtohet me një dorë të lehtë

Njerëzit janë të thjeshtë .

Kur vendi drejtohet me rreptësi ,

Njerëzit janë dinakë .

Lumturia është e rrënjosur në mjerim .

Mjerimi rri në pritë poshtë lumturisë .

Kush di çfarë mban e ardhmja ?

Nuk ka ndershmëri .

Ndershmëria bëhet e pandershme .

Mirësia bëhet dinakëri .

Magjepsja e njeriut zgjat për një kohë të gjatë .

Rrjedhimisht i mënçuri është mendjemprehtë por jo prerës ,

I mprehtë por jo thumbues ,

I drejtë por jo i pakufizuar ,

I ndritshëm por jo verbues .

Pesëdhjetë e nëntë

Të kujdesësh për tjerët dhe të shërbesh qiellin ,

S’ka asgjë si përdorja e kufizimit .

Kufizimi fillon me heqjen dorë nga idetë vetjake .

Kjo varet nga Virtytet e mbledhura në të shkuarën .

Nëse ka një rezervë të mirë Virtytesh , atëherë asgjë s’është e pamundur .

Nëse asgjë s’është e pamundur , atëherë nuk ka kufinj .

Nëse dikush nuk njeh kufinj , atëherë ai është i përshtatshëm për udhëheqës .

Principi nënë i udhëheqjes mban mirë për një kohë të gjatë .

Kjo quhet të kesh rrënjë të thella dhe themel të qëndrueshëm ,

Tao i jetës së gjatë dhe vizionit të përjetshëm .



Gjashtëdhjetë

Të drejtosh vendin është si të gatosh një peshk të vogël .

Afroju university me Tao-në ,

Dhe i ligu nuk është i fuqishëm ,

Por fuqia e tij nuk do përdoret për të lënduar tjerët .

Jo vetëm që s’do lëndojë tjerët ,

Por vetë i mënçuri do jetë i mbrojtur .

Ato nuk lëndojnë njëri-tjetrin ,

Dhe Virtyti tek secili freskon të dy .