Filozofia Kineze: Tao Te King 1(pjesa 1)

Një

Tao qe mund te thuhet nuk është Tao i përjetshëm .

Emri që quhet i tillë nuk është emri i përjetshëm .

I paemërt është fillimi i Parajsës dhe i Tokës .

Emërimi është nëna e dhjetëmijë gjërave .

Vetëm ai që s’ka dëshira , mund të shikojë misterin .

Duke dëshiruar dikush shikon manifestimet .

Këto të dyja rrjedhin nga i njëjti burim por ndryshojnë në emër , kjo shfaqet si errësirë .

Errësirë brenda errësirës .

Porta për tek të gjitha misteret .

Dy

Poshtë parajsës të gjithë mund të shohin bukurinë si bukuri vetëm sepse ekziston e shëmtuara .

Të gjithë njohin të mirën si të mirë vetëm sepse ekziston e keqja .

Si rrjedhim mospasja dhe pasja lindin bashkë .

E vështira dhe e thjeshta plotësojnë njëra-tjetrën .

E gjata dhe e shkurtra bien në contrast me njëra-tjetrën .

E larta dhe e ulëta pushojnë mbi njëra-tjetrën .

Zëri dhe tingulli harmonizohen me njëra-tjetrën .

Frontalja dhe e pasmja ndjekin njëra-tjetrën .

Si rrjedhim mençuria vazhdon pa bërë asgjë , duke mësuar pa folur .

Dhjetëmijë gjërat ngrihen dhe bien pa ndërprerje .

Duke krijuar , jo akoma .

Duke punuar , akoma pa u çmuar .

Puna është kryer , pastaj harruar .

Si rrjedhim zgjat përgjithmonë .



Tre

Moslartësimi i të talentuarit , parandalon grindjet .

Mosgrumbullimi i thesareve , parandalon vjedhjet .

Mosshikimi i gjërave të dëshirueshme , parandalon konfuzionin e zemrës .

Dituria si rrjedhim vë fre duke zbrazur zemrat dhe duke mbushur barqet , duke dobësuar ambicjet dhe duke forcuar kockat .

Nëqoftëse dikujt i mungon dituria dhe dëshira , atëherë njerëzit e zgjuar nuk do përpiqen të ndërhyjnë .

Nëqoftëse asgjë nuk është bërë , atëherë gjith­çka do jetë në rregull .



Katër

Tao është një enë boshe ; përdoret , por nuk mbushet kurrë .

O , burim i pafund i dhjetëmijë gjërave!

Çmpreh mprehtësinë ,

Zgjidh nyjen ,

Zbut shkëlqimin verbues ,

Bashkohet me rrëmujën .

O , i fshehur thellë por gjithmonë i pranishëm !

Nuk e di se prej nga vjen .

Është stërgjyshi i zotave .



Pesë

Parajsa dhe Toka janë të paanshëm;

I shohin dhjetëmijë gjërat si qenj kashte .

Të diturit janë të paanshëm\;

I shohin njerëzit si qenj kashte .

Hapësira mes Parajsës dhe Tokës është sa e një

Ndryshon forma por jo përbërja .

Sa më shumë lëviz , aq më shumë prodhon .

Shumë fjalë numërohen më pak .

Mbahu fort në qendër .





Gjashtë


Shpirti i luginës nuk vdes kurrë ;

Është gruaja nënë themelore .

Nisja e saj është rruga e Parajsës dhe Tokës .

Është si një vello që mezi duket .

Përdore atë ; nuk dëeshton asnjëherë .

Shtatë

Parajsa dhe Toka zgjasin përgjithmonë .

Pse Parajsa dhe Toka zgjasin përgjithmonë ?

Janë të palindura ,

Që jetojnë gjithmonë .

Mençuria rri pas , kështu ai është përpara .

Ai është i shkëputur , kështu një me gjithçka .

Nëpërmjet veprimeve vetflijuese , ai plotësohet .

Tetë

Mirësia më e lartë është si uji .

Uji i jep jetë dhjetëmijë gjërave dhe nuk përpiqet .

Rrjedh në vendë që njeriu kundërshton dhe kështu është si Tao .

Në vendbanim , të jesh afër tokës .

Në meditim , futu ne thellësi të zemrës .

Në marrdhënie me tjerët , të jesh xhentil dhe i sjellshëm .

Në fjalim , të jesh i vërtetë .

Në drejtim , të jesh i drejtë .

Në jetën e përditshme , të jesh i përshtatshëm .

Në veprim , kujdes nga koha dhe sezoni .

Pa luftë : Pa faj .

Nëntë

Më mirë të ndalesh befas se sa të mbushësh deri në grykë .

Tejmpreh shpatën dhe tehu do çmprehet së shpejti .

Grumbullo një rezervë floriri dhe nefriti dhe asnjeri nuk do e mbrojë atë .

Deklaro pasuri dhe tituj dhe shkatërrimi do pasojë .

Tërhiqu kur puna mbaron .

Kjo është rruga e Parajsës .





Dhjetë

Duke mbajtur trup dhe shpirt dhe duke përqafuar njëshin ,

Mund të shmangësh ndarjen ?

Duke shërbyer plotësisht dhe duke u bërë i shkathët ,

Mund të jesh si një bebe e porsalindur ?

Duke larë dhe pastruar pamjet parësore ,

Mund të jesh i panjollosur ?
Duke dashur të gjithë njerëzit dhe duke drejtuar vendin ,

Mund të jesh pa mençuri ?

Duke hapur dhe mbyllur dyert e Parajsës ,

Mund të luash rolin e gruas ?

Duke kuptuar dhe duke qënë i hapur ndaj gjithçkaje ,

Je i aftë të mos bësh asgjë ?

Duke dhënë jetë dhe ushqyer ,

Duke drejtuar , pa zotëruar ,

Duke punuar , pa u çmuar ,

Duke drejtuar , pa sunduar ,

Ky është Virtyti Primar .

Njëmbëdhjetë

Tridhjetë shkopinj shpërndahen nga qendra e rrotës ;

Është vrima qëndrore që e bën atë të përdorshme .

Argjilë me formë në një enë ;

Është hapsira e brëndshme qe e bën atë të dobishme .

Prit dyer dhe dritare për një dhomë ;

Janë vrimat që e bëjnë atë të përdorshme .

Si rrjedhojë përfitimi vjen prej asaj që është ;

E dobishmja nga çfarë nuk është .



Dymbëdhjetë



Pesë ngjyrat verbojnë syrin .

Pesë tingujt shurdhojnë veshin .

Pesë aromat turbullojnë shijen .

Garimi dhe gjuetia tërbojnë mendjen .

Gjerat e çmuara të shpien në rrugë të gabuar .
Si rrjedhojë i mençuri udhëhiqet nga çfarë ndjen dhe jo nga çfarë ai sheh .

Ai lë atë dhe zgjedh këtë .

Trembëdhjetë



Prano turpin në mënyrë të vetdijshme .

Prano fatkeqsinë si gjendje njerëzore .

Çfarë nënkupton me “Prano turpin në mënyrë të vetdijshme” ?

Prano të jesh i parëndësishëm .

Mos u shqetëso për humbje ose fitim .

Kjo quhet “Të pranosh turpin në mënyrë të vetdijshme”.

Çfarë nënkupton me “Prano fatkeqsinë si gjendje njerëzore”?

Fatkeqsia vjen nga të pasurit një trup .

Pa trup si do kishte fatkeqsi ?

Dorzohu me përulësi ; pastaj do të të besojnë të kujdesesh për gjithçka .

Duaje botën si veten tënde ; pastaj vërtet mund të kujdesesh për gjithçka .





Katërmbëdhjetë

Shiko , nuk mund të shikohet - është përtej formës .

Dëgjo , nuk mund të dëgjohet – është përtej tingullit .

Kape , nuk mund të mbahet – është i pakapshëm .

Këto të treja janë të pacaktuara ;

Si rrjedhim janë të bashkuara në një .

Nga lart nuk është e ndritshme;

Nga poshtë nuk është e errët :

Një fill i pakëputur përtej përshkrimit .

Kthehet në asgjë.

Forma e të paformës ,

Shëmbëlltyra e hiçit ,

Quhet e papërcaktuar dhe përtej imagjinatës .

Qëndro para saj dhe s’ka fillim .

Ndiqe atë dhe s’ka fund .

Rri me Tao-në e lashtë ,

Lëviz me të tashmen .

Duke ditur se fillimi i lashtë është thelbi i Tao-së .



Pesëmbëdhjetë

Mjeshtërit e lashtë ishin mendjemprehtë , misteriozë , të ditur , të dhembshur .

Thellësia e diturisë së tyre është e pafund .

Sepse është e pafund ,

E gjithë ajo që mund të bëjm është të përshkruajmë aparencën e tyre .

Vigjilent , si dikush që kalon një përrua dimri .

Në gatishmëri , si njeriu në dijeni të rrezikut .

I sjellshëm , sikur viziton miqtë .

I epshëm , si akulli që gati po shkrin .

I thjeshtë , si grumbuj drurësh të paprerë .

I zbrazët , si shpella .

I padepërtueshëm , si pishina me baltë .

Kush mund të presi në qetësi ndërsa balta zë vend ?

Kush mund të rrijë i palëvizshëm deri në momentin e veprimit ?

Vëzhguesit e Tao-së nuk kërkojnë përmbushje .

Duke mos kërkuar përmbushje , nuk janë të lëkundur nga dëshira për ndryshim .



Gjashtëmbëdhjetë


Zbraze veten nga gjithçka .

Lëre mendjen në qetësi .

Dhjetëmijë gjërat ngrihen dhe bien ndërsa Vetja shikon rikthimin e tyre .

Ato rriten dhe lulëzojnë dhe pastaj kthehen te burimi .

Kthimi te burimi është qetësi , e cila është udha e natyrës .

Udha e natyrës është e pandryshueshme .

Duke ditur se qëndrueshmëria është ndriçim brendësor .

Duke mos ditur se qëndrueshmëria çon në fatkeqësi .

Duke ditur qëndrueshmërinë , mendja është e hapur .

Me një mendje të hapur , do jesh zemërhapur .

Duke qënë zemërhapur , do veprosh madhërisht .

Duke qënë madhështor , do arrish hyjnoren .

Duke qënë hyjnor , do jesh një me Tao-në .

Të jesh një me Tao-në je i përjetshm .

Edhepse trupi vdes , Tao nuk vdes kurrë .

Shtatëmbëdhjetë

Më e larta mezi njihet .

Pastaj vjen ajo që njerzit njohin dhe duan .

Pastaj ajo që të sjell frikë .

Pastaj ajo që përbuzet .

Ai që nuk beson mjaftueshëm nuk do besohet .

Kur veprimet kryhen

Pa fjalim të panevojshëm ,

Njerëzit thonë , “E bëmë !”

Tetëmbëdhjetë

Kur i madhi Tao harrohet ,

Mirësia dhe morali lindin .

Kur dituria dhe inteligjenca është lindur ,

Pretendimi I madh fillon .

Kur s’ka paqe brenda familjes ,

Respekti birnor për prindin dhe devotshmëria lindin .

Kur vendi është konfuz dhe në kaos ,

Të dërguar besnikë shfaqen .

Nëntëmbëdhjetë



Hiq dorë nga shenjtësia , braktis diturinë ,

Dhe do jetë njëqind herë më mirë për të gjithë .

Hiq dorë nga mirësjellja , braktis moralin ,

Dhe njeriu do rizbulojë respektin për prindin dhe dashurinë .

Hiq dorë nga aftësia krijuese , braktis përfitimin ,

Dhe banditët e hajdutët do zhduken .
Këto treja janë vetëm trajta të jashtme ; nuk janë të mjaftueshme në vetvete .

Është më e rëndësishme

Të shohësh thjeshtësinë ,

Të kuptosh natyrën e vërtetë të dikujt ,

Të braktisësh egoizmin

Dhe të zbutësh dëshirën .



Njëzet

Hiq dorë nga mësimi dhe vëri kapak telasheve tuaja .

Mos ka ndonjë diferencë mes po-së dhe jo-së ?

Mos ka ndonjë diferencë mes të mirës e të keqes ?

Mos duhet të kem frikë atë që tjerët kanë ? ç’farë budallalliku !

Të tjerët janë të kënaqur , duke shijuar gostinë e sakrifikimit të demit .

Në pranverë disa shkojnë në park , dhe ngjiten në brezare ,

Por mua më merret fryma i vetëm , pa ditur se ku jam .

Si nje bebe i porsalindur para se të mësojë të buzëqeshi ,

Jam i vetëm , pa një vend ku të shkoj .

Tjerët kanë më shumë se nga ajo që kanë nevojë, por un i vetëm s’kam asgjë .

Jam budalla . O , po ! jam konfuz .

Tjerët janë të qartë dhe të zgjuar ,

Por unë i vetëm jam i turbullt dhe i dobët .

Tjerët janë mendjemprehtë dhe të zgjuar ,

Por unë i vetëm jam i ngathët dhe i mërzitshëm .

O , më merr rryma si dallgët e detit ,

Pa drejtim , si era pa pushim .

Çdo njeri tjetër është i zënë ,

Por unë i vetëm jam i kotë dhe i stresuar .

Jam ndryshe .

Jam i ushqyer nga nëna e madhe .